Το άγχος και η άσχημη ψυχολογία έχουν την ικανότητα να καθυστερούν τις επισκέψεις μας στην τουαλέτα. Συνήθως, όταν βιώνουμε το αίσθημα του άγχους, ο οργανισμός μας τίθεται σε μία λειτουργία «κινδύνου» & εγρήγορσης, καθώς ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται αυτό το ερέθισμα και κινητοποιεί το σώμα μας για δράση. Αυτή η σωματική αντίδραση που προκαλείται είναι το λεγόμενο «στρες».
Γενικά έχουν αναγνωριστεί δύο οδοί στην σωματική αντίδραση του στρες οι οποίοι θεωρείται ότι συμβάλουν στην πρόκληση της λεγόμενης «ψυχοσωματικής» δυσκοιλιότητας.
Η πρώτη οδός εκδηλώνεται μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος (“ANS”) ενώ η δεύτερη είναι νευροενδοκρινικής φύσεως, και εκδηλώνεται μέσω της έκκρισης ορμονών (άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων-“HPA”)“.
Επιπλέον και σύμφωνα με έρευνες, το χρόνιο στρες επιδρά αρνητικά στην χλωρίδα του εντέρου. Η εντερική μικροχλωρίδα είναι το σύνολο των μικροοργανισμών οι οποίοι αποικούν το έντερό μας υπό φυσιολογικές συνθήκες και οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την φυσιολογική λειτουργία του.
Όταν λοιπόν υποφέρουμε από χρόνιο στρες, τότε η βιωσιμότητα κάποιων εξ αυτών των μικροοργανισμών μεταβάλλεται δυσμενώς με αποτέλεσμα την διατάραξη της χλωρίδας του εντέρου άρα και της φυσιολογικής λειτουργίας του.
Η δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα της βρεφικής και παιδικής ηλικίας.
Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η δυσκοιλιότητα αφορά ποσοστό 5-10% των παιδιών και αποτελεί την αιτία για το 3% των επισκέψεων στον παιδίατρο και για το 25-35% των παραπομπών στον παιδογαστρεντερολόγο.
Η συχνότητα των κενώσεων αλλά και η σύσταση των κοπράνων μπορεί να διαφέρει από παιδί σε παιδί αλλά και από ηλικία σε ηλικία. Καλό είναι οι γονείς να ζητούν την συμβουλή του παιδίατρου όταν η συχνότητα ή η σύσταση των κενώσεων διαφέρει σε σχέση με τα συνήθη.
Στην πλειονότητα των παιδιών (95%) η δυσκοιλιότητα είναι λειτουργική, δεν ανευρίσκεται δηλαδή υποκείμενη οργανική βλάβη. Μόνο σε ένα μικρό ποσοστό παιδιών με δυσκοιλιότητα υφίσταται οργανικό πρόβλημα (5%).
Υπάρχουν τρείς περίοδοι στη ζωή ενός παιδιού που ενδέχεται να παρουσιαστεί δυσκοιλιότητα:
- Όταν γίνει εισαγωγή στερεών τροφών και δημητριακών στη διατροφή του, ειδικά εάν γίνει απότομα ή υπερβολικά γρήγορα. Ευτυχώς το εν λόγω πρόβλημα είναι συνήθως παροδικό.
- Όταν ξεκινήσει η εκπαίδευση για την τουαλέτα.
- Όταν ξεκινήσει να πηγαίνει σχολείο.
Τέλος, η σωστή και ισορροπημένη διατροφή αποτελεί ασπίδα προστασίας & πρόληψης κατά της βρεφικής και παιδικής δυσκοιλιότητας.
Σύμφωνα με έρευνες του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής η δυσκοιλιότητα απασχολεί το 16% του ενήλικου πληθυσμού ενώ ένας στους πέντε Έλληνες έχει αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα τουλάχιστον μια φορά. Το ποσοστό στους ηλικιωμένους είναι πολύ πιο μεγάλο και ανέρχεται στο 33% ενώ το 70% των περιπτώσεων είναι γυναίκες.
Εμφανίζεται δύο φορές συχνότερα σε άτομα άνω των 65 ετών και τρεις φορές σε άτομα άνω των 75 ετών επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα ζωής και την ψυχολογία τους (λόγω της αίσθησης ύπαρξης ενός «προβλήματος»), καθιστώντας τους πιο επιρρεπείς σε προβλήματα που σχετίζονται με αυτό το σύμπτωμα.
Συνήθως οφείλεται σε διαιτητικούς παράγοντες, απουσία σωματικής άσκησης, λήψη φαρμάκων, σε συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις καθώς και στην επιβράδυνση της κινητικότητας του εντέρου λόγω γήρατος.
Η διάγνωση της δυσκοιλιότητας από τον εξειδικευμένο γιατρό καθώς και η παρακολούθηση του ατόμου είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί ο κίνδυνος εμφάνισης συγκεκριμένων επιπλοκών ο οποίος ειδικά στους ηλικιωμένους είναι υψηλός.
H δυσκοιλιότητα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, αποτελεί ίσως την 2η πιο συχνή διαταραχή, με πρώτη τη ναυτία. Παράγοντες όπως το άγχος και το στρες αποτελούν συνήθη αίτια εμφάνισης δυσκοιλιότητας. Ωστόσο, υπάρχουν και αιτίες αμεσότερα συνδεδεμένες με την εγκυμοσύνη και συγκεκριμένα οι ορμονικές διαταραχές που αυτή επιφέρει, οι οποίες συνήθως προκαλούν δυσκοιλιότητα από τους πρώτους κιόλας μήνες της εγκυμοσύνης.
Μία ορμόνη που τυπικά αυξάνεται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης είναι η προγεστερόνη. Η προγεστερόνη η οποία είναι, πιθανώς, η σημαντικότερη ορμόνη της γυναίκας, έχει πολλαπλούς ρόλους. Μεταξύ άλλων χαλαρώνει τους μύες, μειώνει τις συσπάσεις αλλά και την κινητικότητα του εντέρου με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της διέλευσης της τροφής από τον πεπτικό σωλήνα.
Επίσης, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μήτρα μεγαλώνει (για να εξασφαλίσει στο μωρό τον χώρο που χρειάζεται) ταυτόχρονα όμως ασκεί πίεση στο έντερο επιβραδύνοντας την λειτουργία του.
Ακόμη, στην εγκυμοσύνη, πολύ συχνά γίνεται λήψη συμπληρωμάτων διατροφής (π.χ. φυλλικού οξέος, ασβεστίου, μαγνησίου) με αρκετά συχνότερη την λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου, η οποία συνήθως συνοδεύεται από την εμφάνιση δυσκοιλιότητας.
Τέλος, συνήθη αίτια εμφάνισης δυσκοιλιότητας στην εγκυμοσύνη, είναι η απουσία ήπιας άσκησης, η καθιστική ζωή καθώς και οι κακές διατροφικές συνήθειες.
Η δυσκοιλιότητα δεν αποτελεί νόσο, αλλά ένα σύνολο συμπτωμάτων που μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια. Ο ορισμός της δυσκοιλιότητας δεν είναι εύκολη υπόθεση μιας και η συχνότητα των «φυσιολογικών» κενώσεων του εντέρου διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διατροφικές αλλαγές και οι αλλαγές του τρόπου ζωής, βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας.
